Prawda i realizm I (eBook)
Elektroniczna wersja (eBook) w formatach ePUB, MOBI, PDF.
O WOJNIE I POLSCE LUDOWEJ
Profesor Andrzej Werblan, historyk dziejów najnowszych.
Czy ktoś może lepiej znać i rozumieć przeszłość niż świadek historii, który ją również współtworzył?
29,90 zł
Na stanie
Opis
Andrzej Werblan ma życiorys niezwykły. Zesłaniec, Sybirak. Do Polski wrócił z I Armią Wojska Polskiego. Na froncie w szeregach brygady pancernej od stycznia 1944 do maja 1945. Zawsze był tam, gdzie działy się rzeczy najważniejsze. Karierę zaczynał w powojennej PPS. Potem został sekretarzem Bolesława Bieruta. W październiku 1956 uczestniczył w wydarzeniach związanych z powrotem Władysława Gomułki, pisał komunikat o jego wyborze na I sekretarza KC PZPR. Przez lata pozostawał jednym z jego najbliższych współpracowników, odpowiedzialnym za sprawy nauki. W grudniu 1970 był w zespole piszącym pierwsze telewizyjne przemówienie Edwarda Gierka. Jest współautorem hasła „Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”. W roku 1980 członek Biura Politycznego KC PZPR, które zaaprobowało Porozumienia Sierpniowe. Przyjaciel (jeszcze z czasów wojny) Wojciecha Jaruzelskiego. Polityczny patron Mieczysława Rakowskiego.
Autor wielu prac naukowych i popularnonaukowych, uznawanych za fundamentalne. Nie stronił też od prasowej publicystyki; drukuje w „Przeglądzie” i „NIE”. Jego teksty to kopalnia wiedzy o przeszłości, mechanizmach polityki, kulisach najważniejszych wydarzeń w historii Polski i świata.
ISBN | 978-83-67220-09-5 |
Liczba stron | 382 |
Format | ePUB, MOBI, PDF |
Data wydania | Warszawa 2023 |
Autor | Andrzej Werblan |
Wydawca | Fundacja ORATIO RECTA |
Spis rzeczy
Od Autora 5
Z pozycji prawdy i realizmu o wojnie i Polsce Ludowej. Rozmowa z prof. Andrzejem Werblanem przeprowadzona przez Pawła Dybicza 9
Rozdział I
Geneza wojny, porażka we Wrześniu ‘39
Rosja a pakt Stalin–Hitler 25
O niewinności Rosji. Hitler zacząłby wojnę nawet bez Stalina 28
Głaskanie noża w plecach 33
O wyższości 17 września nad 1 września. Polska stała się mimowolnym beneficjentem paktu Ribbentrop–Mołotow 35
1 września czy 17 września? 39
Mit mit uns. Wrześniowe mitotwórstwo 41
Rozdział II
Armia Krajowa – siła legendy
Armia Państwa Podziemnego 49
Cienie na legendzie 54
Gra w kości wołyńskie 57
Rzeź (nie)winiątek 62
Wilk i Wolf 65
Rozdział III
Berlingowcy. Z Sybiru do Berlina
Berlingowcy – wpływ na los narodowy 71
Lenino. Bitwy słuszne i niesłuszne 81
Kościuszkowcy. Legendy a rzeczywistość 85
Ja, berlingowiec. Na wojnie byliśmy wojskiem polskim, a nie ruskimi kolaborantami 89
Rozdział IV
Wojna. Przegrani i wygrani
Hitler mógł wygrać 97
II wojna światowa – mity a rzeczywistość 103
Polska nie rozumie wojny. Sojusz Churchilla i Roosevelta z Lucyferem 118
Stalin chybił w Katyniu. Dlaczego Rosjanie nas pozabijali?! 125
Tajne dokumenty 129
Łuk Kurski. Bitwa, po której już wszystko było wiadomo 131
9 maja 1945 137
Wojna mocarstw. 75 lat temu nastąpił koniec wojny. A czego początek? 140
Posag od Stalina 148
Poczdam – niepowtarzalna szansa 151
Groził nam Lwów 156
Jak Polska wyszła na swoje. Nasza sprawa w II wojnie światowej 158
Rozdział V
Bohaterowie i „bohaterowie”
Popławski czy Gorochow? Jakie jest prawdziwe nazwisko dowódcy 1 i 2 Armii Wojska Polskiego 165
Polski bohater z radzieckim epizodem. IPN zajmuje się lustracjami i białymi plamami. Białe plamy również plamią, i to nie zawsze czerwonych 169
Syn Berii o Andersie 176
Boski Rokossowski. Ruska duma Polski 178
To jest nasz wielki wódz. Swój wśród obcych, obcy wśród swoich 182
Rozdział VI
Przegrane powstanie, przegrana historia
Mikołajczyk mógł uratować Warszawę? 191
Stolice powstań. Podobnego powstania nie zrobił nikt 195
Sowieci się zatrzymali? 198
Pójść Moskwie na rękę. Powstanie warszawskie a mocarstwa zachodnie 202
Generałowie z resztkami rozumu. Powstanie warszawskie poniewczasie 208
Serce bez głowy. Minęła rocznica kapitulacji warszawskiej 214
Prezent Stalina. Burza nad Warszawą przeszła niepotrzebnie 220
Zwycięska klęska. Skutki powstania warszawskiego trwały prawie pół wieku 223
Viagra narodowa 228
Praga wolna od powstania 230
Losów powstania scenariusze alternatywne 234
Rozdział VII
Stalinizm po polsku
Gambit Gomułki. Krajowa Rada Narodowa wbrew woli Stalina 241
Stracona szansa? 245
Jak Polak z Polakiem. Jak powstawał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej 249
Ziemie podarowane. Najlepszy polski interes od czasów Mieszka I 254
Granica zachodnia 260
Kresy, na szczęście utracone 263
Stalin czekał za długo. Proces szesnastu to grzech zaniechania 269
Proces szesnastu naiwnych 274
Referendum niepotrzebnie sfałszowane 280
Bojownicy z całym światem. Wyklęta wojna domowa 283
Wyklęci czy zbuntowani? 288
Ostańcy. Żołnierze wyklęci: powstańcy, którzy nie powstali 293
Mord w imię narodu 296
Czy stalinizm w Polsce był do uniknięcia? 299
PZPR a stalinizm 309
Komuna się rozlicza 317
PPS jaką pamiętam 321
ANEKS
Karty z dziejów powojennej PPS
Nota od redakcji 331
Dokument 1. Stalin i Bierut o Bolesławie Drobnerze, grudzień 1944 332
Dokument 2. Notatka Bolesława Bieruta z rozmowy ze Stalinem, koniec sierpnia – początek września 1946 334
Dokument 3. Referat Juliana Hochfelda o sytuacji politycznej na plenarnym zebraniu Zarządu Głównego ZNMS, 18 września 1946 344
Dokument 4. Edward Osóbka-Morawski, Notatka o rozmowach delegacji PPR i PPS ze Stalinem, listopad 1946 361
Nota edytorska 365
Indeks osobowy 369
Prostowanie IPN-owskiej wersji historii
Anna Leszkowska
Fundacja Oratio Recta wydała pierwszy tom książki Andrzeja Werblana – Prawda i realizm. O wojnie i Polsce Ludowej.
Składają się nań teksty publicystyczne prof. Andrzeja Werblana publikowane w ostatnich 40 latach w prasie i publikacjach zbiorowych, także nieliczne pierwodruki, poprzedzone obszernym wywiadem z autorem, jaki przeprowadził redaktor tomów Paweł Dybicz, a zakończone aneksem zawierającym teksty dokumentów odnoszącymi się do opisywanego okresu dziejów PRL.
Autora tomu nie trzeba przedstawiać – to aktywny politycznie i społecznie świadek najnowszej historii Polski, pełniący ważne funkcje w państwie (m.in. wicemarszałek sejmu czterech kadencji), mający także wpływ na polską naukę (kierownik Wydziału Nauki i Oświaty KC PZPR w latach 1960-63 i 1964-71) i rozwijający ją z racji pracy naukowej. Nic zatem dziwnego, że pytania Pawła Dębicza dotyczą także i naukowej sfery zainteresowań autora, oceny historii jako tej dyscypliny nauki, która najbardziej jest wrażliwa na sytuację polityczną, o czym od ponad 30 lat nieustannie się przekonujemy.
Na pytanie prowadzącego wywiad, „co w PRL było najbardziej niezgodne z prawdą historyczną”, autor odpowiada: „opowieść o stosunkach polsko-radzieckich, ale już o wcześniejszych polsko-rosyjskich w niewielkim stopniu.[…] Prace historyków, poza stosunkami polsko-radzieckimi, były zgodne z regułami nauki […] historycy rzetelnie pisali o przeszłości. Po Październiku’56 polityka naukowa uległa znacznej normalizacji, poza owymi stosunkami polsko-radzieckimi.[…] W latach 70. i 80. znacznie zmieniły się oceny przeszłości, szczególnie II RP, Piłsudskiego i AK, nawet obozu londyńskiego.[…]
– Ostatnie lata PRL w zasadzie były już bez cenzury[…]. A w III RP generalnie zakwestionowano politykę historyczną Polski Ludowej – stwierdza dalej Paweł Dybicz. – „To, co wyprawia się w ramach tejże polityki – odpowiada Andrzej Werblan – jest bardzo prymitywne. Powiem otwarcie: takiego zakłamania w nauce historycznej, tej oficjalnej, jeżeli chodzi o Polskę Ludową, ale nie tylko, nigdy przedtem nie było. To, co wyprawia IPN, przypominać może jedynie czasy stalinowskie. Uzasadnione jest porównanie IPN do Zakładu Historii Partii, ale wówczas był to margines nauki historycznej, otrzymywał margines pieniędzy przeznaczanych na badania. A dziś? IPN ma budżet dwa razy większy niż cała PAN na wszystkie dziedziny nauki!.[…]
Uniwersytecka nauka historyczna przez pierwsze dziesięciolecie po upadku PRL reagowała biernie na wszystkie historyczne kłamstwa i bzdury.[…] Fundamentalnie zafałszowany jest cały okres Polski Ludowej, w zasadzie usuwa się ją z historii Polski. Więcej, można powiedzieć, że całe ostatnie stulecie Polski jest zafałszowane. Gloryfikuje się bezkrytycznie okres międzywojenny. Po pewnych próbach przyzwoitego opisania historii wojennej, ją też zdołano zafałszować, czego Muzeum Powstania Warszawskiego jest dobitnym przykładem. Zafałszowano nie tylko historię powstania, ale też dzieje AK. A to, co się wyrabia w ramach kultu żołnierzy wyklętych, to już czysta kpina z przeszłości i rozumu”.
I podsumowuje: w moich tekstach starałem się przedstawiać, możliwie najrzetelniej, jak było naprawdę. Przeciwstawiać się fałszowi nie tyle polemicznie, lecz poprzez przedstawienie przeszłości taką, jaka była, bez oczerniania i koloryzowania. To obrona stanowiska realizmu politycznego.[…]
W tekstach składających się na oba tomy szukam odpowiedzi na zasadnicze pytanie: jakie Polska miała szanse w czasie II wojny światowej i czy było ją stać po tej wojnie na realistyczną politykę. I które z tych szans zostały zmarnowane, a które częściowo przynajmniej wykorzystane”.
Już ta wypowiedź może posłużyć za recenzję książki, wypada jednak dodać, że wiele w niej (popartych dokumentami) ciekawych faktów historycznych, o których zwykli zjadacze chleba nie wiedzą. I takich, które odnoszą się do sytuacji w przededniu wojny, i powstania warszawskiego i AK, Wojska Polskiego, przebiegu wojny, czy stalinizmu w Polsce.
Autor wykonał wielką pracę edukacyjną, obalającą fałszywe mity, zafałszowane fakty, ale i pokazał Polaków w lustrze obejmującym ogląd szerszy niż nasze państwo, uwypuklając przy okazji nasze wady (m.in. megalomanię, ignorancję, słabo wykształcone elity polityczne), które nie pozwalają na prowadzenie realistycznej polityki dla dobra narodu i państwa.
Sprawy Nauki, 25 listopada 2023