• UDOSTĘPNIJ:

O Rosji inaczej

Między Moskwą a Warszawą

Od Aleksandra I do Putina

Zbiór prac profesora Andrzeja Walickiego, który obejmuje zarówno artykuły naukowe, jak i wypowiedzi o charakterze publicystycznym. Swoista summa przemyśleń na temat filozofii, historii i polityki Rosji dawnej, XIX- i XX-wiecznej, ale i dzisiejszej – Rosji Putina, oraz stosunków polsko-rosyjskich. Ważna książka wybitnego znawcy tej problematyki.

67,00 

Brak w magazynie

Opis

Jesteś, Andrzeju (takie jest moje głębokie przekonanie), najwybitniejszym myślicielem  polityczno-historycznym, jakiego Polska posiada wśród żyjących, jedynym myślicielem zaiste oryginalnym, nieredukującym zjawiska ”Polska” do jakiegokolwiek z zachodnich czy wschodnich ”izmów”. Czy w ogóle do przypadku ogólnego prawa (lub raczej ogólnej mody). Jedynym, który zdobył się na przemyślenie polskiej sytuacji i wyjątkowości wynikających stąd dezyderatów praktycznych. W tym właśnie Twoja wielkość i w tym też tragedia […].

Z listu Zygmunta Baumana

Andrzej Walicki — historyk idei, członek PAN, emerytowany profesor Instytutu Filozofii i Socjologii PAN oraz Uniwersytetu Notre Dame (USA). Specjalizował się w intelektualnej historii Rosji, dziejach filozofii w Polsce oraz historii głównych nurtów marksizmu. Laureat międzynarodowej Nagrody Eugenia Balzana (Włochy), najważniejszej europejskiej nagrody w dziedzinie humanistyki, nazywanej humanistycznym Noblem, oraz wielu innych nagród i wyróżnień krajowych i zagranicznych. Do jego najważniejszych prac należą m.in.: W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Filozofia a mesjanizm, Rosyjska filozofia i myśl społeczna od Oświecenia do marksizmu, Spotkania z Miłoszem, Zniewolony umysł po latach, Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Polskie zmagania z wolnością, Rosja, katolicyzm i sprawa polska, Zarys myśli rosyjskiej od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego. Opublikował także autobiografię intelektualną Idee i ludzie. Próba autobiografii. Jego książki tłumaczone były na wiele języków.

O Rosji inaczej to zbiór prac profesora Andrzeja Walickiego, wybitnego historyka idei, znawcy historii filozofii i kultury Rosji, w którym znalazły się zarówno artykuły naukowe, jak i wypowiedzi o charakterze publicystycznym. To swoista summa przemyśleń wybitnego znawcy tej problematyki na temat Rosji – dawnej z czasów Aleksandra I i Stołypina, ale przed wszystkim współczesnej, Rosji Putina, na którą autor patrzy w sposób oryginalny i szeroki. Walicki poświęca też sporo uwagi polskiej polityce wschodniej (nie tylko w aspekcie Rosji, ale też Ukrainy), a także stosunkom polsko-rosyjskim – w przeszłości, ale także w XXI wieku. W swoich interpretacjach historii Rosji (np. rewolucji październikowej) czy polityki Jelcyna i Putina, w tym ich stosunku do Ameryki i Europy,  autor unika stereotypów i sądów uproszczonych , analizuje je w sposób oryginalny, w oparciu o obszerną literaturę źródłową zarówno rosyjską, jak i zachodnią.  Ogromna wiedza, precyzyjne i jasne formułowanie myśli oraz pasja polemiczna Walickiego  sprawiają, że jest to lektura fascynująca, po którą sięgnąć z równym pożytkiem mogą zarówno specjaliści, jak i wszyscy zainteresowani Rosją oraz polityką międzynarodową i polityką polską. To ważna książka o jednym z podstawowych problemów także naszej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.

 

Informacje dodatkowe

Waga 0,75 kg
ISBN 978‐83‐64407‐29-1
Oprawa twarda
Liczba stron
366
Format 171×248 mm
Waga
750 g.
Data wydania Warszawa 2019
Autor Andrzej Walicki
Wydawca Fundacja ORATIO RECTA

Moje sprawy rosyjskie
– z profesorem Andrzejem Walickim rozmawia Janusz Dobieszewski 7

I. Przełomowe lata dziewięćdziesiąte 61
Dwa miesiące w Moskwie: marzec–kwiecień 1991 63
Rosja w upadku 85
Czy Rosja jest więźniem swej historii? 105
Czy stosunki polsko-rosyjskie mogą być wzajemnie dobre? 109

II. Dramat rewolucji i perspektywy konserwatywnej odnowy 125
W stronę rewolucji: tradycje myśli utopijnej w Rosji 127
Rosyjscy filozofowie srebrnego wieku jako krytycy marksizmu 133
Zlekceważona przestroga, czyli rosyjska wersja zdrady klerków 157
Lekcja rewolucji 167
Rewolucja październikowa jako projekt komunistyczny 173
Dziesięć lat później 183
Czy Wł. Putin może stać się ideowym przywódcą światowego konserwatyzmu? 201

III. Relacje polsko-rosyjskie 223
Retrospekcja:
Myśliciele rosyjscy i polscy w kręgu wspólnych fascynacji ideowych 225
„Idea rosyjska” i miejsce w niej kwestii polskiej 243
Stan obecny:
Seans nienawiści 265
Polityka nieprzyjaznych gestów 267
Rosja Putina a polityka polska 273
O polskiej rzeczywistości moralnej 281
(Nie)Przemyślana wypowiedź 295
Afanasjew, sojusznik polskiej rusofobii 297
Rosyjski i polski obowiązek pamięci i prawo do zapomnienia 299
Rosja, Ukraina i „powszechna święta amnestia” 303
W kręgu konserwatywnej utopii 311

• • •
Międzynarodowa Nagroda im. Eugenia Balzana 339
Źródła publikacji 349
Najważniejsze publikacje prof. Andrzeja Walickiego 351
Indeks osób 357

Otóż w stosunku do Rosji w znacznej części klasy politycznej dzisiejszej Polski dostrzegam coś, co bardzo źle kojarzy mi się moralnie. Z jednej strony, ustawiamy się na pozycji niewinnej ofiary rosyjskiego imperializmu, rzeczywistego lub urojonego, przyznając sobie prawo do przemawiania do Rosjan tonem moralnej wyższości, wiedząc, że są na to wrażliwi, i licząc, że podkopie to ich wiarę w siebie. Z drugiej strony, wchodzimy w anachroniczną rolę quasi-imperialnego rywala Rosji, przeceniając w śmieszny czasem sposób swe własne możliwości, nie licząc się ani z Unią Europejską, której jesteśmy członkiem, ani z opinią większości własnego społeczeństwa, zupełnie przeważnie obcego takim ambicjom. Co ciekawe, wolimy „okcydentalizować” Zakaukazie niż Rosję, co potwierdza podejrzenie, że chodzi nam w istocie nie o szerzenie na Wschodzie europejskości, lecz o promowanie własnych politycznych wpływów.

Tym samym marnujemy, niestety, duże możliwości naszego kraju we wpływaniu na pozytywny rozwój sytuacji w Rosji, w integrowaniu jej z Zachodem. Wielu z nas bowiem boi się nie przysłowiowego „barbarzyństwa” rosyjskiego niedźwiedzia, lecz właśnie europejskiego rozkwitu i odrodzenia Rosji.

(O polskiej rzeczywistości moralnej)

 

Prawdą jest, iż Rosja Putinowska ewoluuje w stronę konserwatyzmu, ale jest to ewolucja uwarunkowana i zdominowana przez problemy swoiście rosyjskie, a więc niemogąca wpłynąć na sytuację ideologiczną w innych krajach świata. Pod tym względem konserwatyzm Putina jest zasadniczo różny od ideologii wzmacniających prawicowe tendencje w skali światowej, takich jak wolnorynkowy konserwatyzm amerykańskich republikanów lub agresywny tradycjonalizm prawicowych populistów.

 

Proponowana przez Putina wersja rosyjskiego konserwatyzmu (o czym świadczy m.in. powoływanie się na Sołowjowa i Bierdiajewa) wcale nie jest przy tym jednoznacznie prawicowa – ma raczej charakter apelu o odrodzenie religijno-narodowe, co może sprzyjać procesowi wypierania imperialnej formy świadomości Rosjan na rzecz świadomości postimperialnej, nie do końca jeszcze określonej, ale bardziej „unarodowionej” niż dotychczas. Nie jest to (o czym była już mowa) droga wolna od niebezpieczeństw. Byłyby one szczególnie groźne, gdyby rozwój taki przebiegał w warunkach izolowania Rosji, załamania jej gospodarki, ignorowania prawomocnych interesów Federacji Rosyjskiej oraz celowego odsuwania jej od międzynarodowej współpracy. Dlatego też, jak sądzę, polityka Zachodu wobec Rosji powinna łączyć ostrożność z życzliwym zrozumieniem trudnych wyborów tego ciężko doświadczonego kraju.

(Czy Władimir Putin może stać się ideowym przywódcą światowego konserwatyzmu?)

 

 

Dla rusofilów i rusofobów

Jacek Porzeczko

Profesor Andrzej Walicki, filozof i historyk myśli, to jeden z najwybitniejszych nie tylko w Polsce, ale i na świecie znawców Rosji, zwłaszcza dziejów rosyjskiej duchowości. Świadectwem międzynarodowego uznania dla jego twórczości jest m.in. przyznana mu w 1998 r. prestiżowa Nagroda im. Eugenia Balzana, zwana włosko-szwajcarskim Noblem.
„O Rosji inaczej” to wybór dotyczących Rosji i relacji polsko-rosyjskich esejów naukowych i tekstów publicystycznych Profesora z lat 1988–2017. Dają głęboki wgląd w rosyjską historię, politykę i filozofię od XIX w. do dziś, oryginalną analizę kolejnych ważnych okresów historycznych – przełomów rewolucyjnych, pierestrojki, czasów Jelcyna i Putina oraz towarzyszących im sporów ideowych.
Problematyka rosyjska często zdominowana jest u nas przez uproszczone i podlegające doraźnym impulsom politycznym interpretacje. Andrzej Walicki nie poddaje się żadnym politycznym koniunkturom, nierzadko formułuje opinie uznawane za kontrowersyjne. Można się z nim zgadzać albo nie, ale nawet najzawziętsi przeciwnicy muszą docenić jego fenomenalną erudycję, jasność i precyzję wywodów, urodę i elegancję języka.

“Polityka” Nr 35/2019, 26.08.2019 r.

O Rosji prawdziwie

Barbara Janiszewska

Profesor Andrzej Walicki, autor książki “O Rosji inaczej” mówi – w otwierającej książkę rozmowie z Januszem Dobieszewskim („Moje sprawy rosyjskie”), że przez wiele lat pracował nad przezwyciężeniem fobii dzielących Polaków od Rosjan i vice versa. Pokazywał, jak nieprawdziwe są stereotypowe wyobrażenia o Rosji. Jako autor i badacz dbał o to, aby jego książki były prawdziwe.
Jak stwierdza, nadal jest autorem niepokornym, którego prace są oceniane przez przedstawicieli nowej klasy politycznej w Polsce jako rażące odstępstwo od propagowanego przez siebie (i we własnym interesie) stosunku do komunizmu, Rosji i marksizmu. „Kombatantom post-Solidarności nie mogło podobać się podkreślanie przeze mnie pozytywnej wyjątkowości PRL w ramach bloku wschodniego, uważne śledzenie procesu detotalitaryzcji (vel polonizacji) narzuconego ustroju”.

Sprawą, którą profesor zajmował się przez lata i nadal poświęca jej wiele uwagi w swoich pracach naukowych jest nacjonalizm antyrosyjski, czyli kultywowanie mitu wroga. Pisze o tym również w tej książce i jak podkreśla to bardzo ważna sprawa. Uważa, iż – niestety – nadal jest aktualna opinia Michaiła Gorbaczowa, że jeśli chodzi o stosunek do Rosji, w Polsce wszystko jest zniekształcone.
Dlaczego? Otóż według Andrzeja Walickiego: „Od samego początku polskiej niepodległości, środki masowego przekazu wbijały Polakom do głowy, że Rosja jest krajem obcym cywilizacyjnie i organicznie wrogim Polsce i Europie, że różnica między ZSRR a przedrewolucyjną Rosją jest mało ważna wobec wspólnego mianownika, jakim był i jest nadal rosyjski imperializm, że data 17 września jest w gruncie rzeczy ważniejsza niż 1 września, że największą zbrodnią popełnioną na Polakach w czasie II wojny światowej był Katyń i że odpowiedzialność za tę zbrodnię ponosi Rosja jako naród, a nie stalinizm, którego główną ofiarą byli przecież Rosjanie”. Cóż można dodać do tego ważnego zdania złożonego i co zmieniło się w 2019 roku?

Jednocześnie autor zauważa, że w wyniku rozpadu ZSRR zaistniały nowe czynniki – Rosjanie byli rozczarowani liberalnymi reformami Jelcyna. „Dołączyło się do tego rozgoryczenie polityką Zachodu: wielu patriotów rosyjskich doszło bowiem do wniosku, że Zachód, wbrew nadziejom Gorbaczowa, nie chce przyjęcia Rosji do „wspólnego europejskiego domu”, przeciwnie: pragnie wypchnięcia jej z Europy, izolowania i skazania na całkowitą marginalizację”.
Warto przypomnieć, że np. Aleksander Zinowjew, uważany za sumienie rosyjskiej inteligencji, wysnuwał z tej sytuacji wniosek, że „skoro Europa Rosji nie chce, a kapitalistyczne przeobrażenia na wzór Zachodu w Rosji nie udają się, to należy odwrócić się ku Wschodowi, wybierając tworzenie własnego modelu gospodarczego (czyli „trzeciej drogi”) oraz jak najściślejszą współpracę z republikami środkowoazjatyckimi”.

Spór o Rosję trwa, trudno przewidzieć, jak i kiedy skończy się, uczestniczą w nim uczeni z całego świata, wśród których Andrzej Walicki jest bez wątpienia postacią znaczącą i z wielkim dorobkiem. Często niedostrzeganym w kraju, choć jest laureatem wielu ważnych nagród, które otrzymuje zwykle za „sprawiedliwość wobec ludzi, narodów, idei i historii”.

Profesor Walicki swoje długie życie poświęcił badaniu tego gigantycznego kraju – pod każdym względem: jako historyk badający dzieje Rosji, jako badacz historii marksizmu, wreszcie jako humanista i etyk. Napisał wiele rozpraw naukowych, książek, a i stał się niekwestionowanym autorytetem na całym świecie. Jako wszechstronny humanista otrzymał nawet „humanistycznego Nobla”, najważniejszą europejską nagrodę w dziedzinie humanistyki – Nagrodę Eugenia Balzana. Badania i opisywanie historii Rosji, stosunków polsko-rosyjskich od czasów najdawniejszych po współczesne sytuują profesora na szczycie. Jak sam mówi, „zawsze chciałem mieć czytelników oczekujących ode mnie nie paliwa do ideologicznych zaangażowań, lecz pomocy w obiektywnym i wszechstronnym zrozumieniu przedstawianego przedmiotu”.

W tym miejscu warto powrócić do studium „Idea rosyjska i miejsce w niej kwestii polskiej” (umieszczonego w książce, a opublikowanego w roku 2002, w „Zdaniu”, nr 1-2). „Odzyskanie przez Polskę niepodległości, zbieżne w czasie z rewolucją bolszewicką w Rosji, oddzieliło oba narody i wyeliminowało z myśli rosyjskiej intelektualne (a nie polityczne tylko) zainteresowanie zachodnim sąsiadem. Sytuacja ta zmieniła się po zakończeniu II wojny światowej, gdy Polska zaczęła być postrzegana jako wewnętrzny problem radzieckiego imperium. W pierwszych latach powojennych przejawiło się to w Rosji w próbach narzucenia Polakom interpretacji polskiej historii, wyboru tradycji i modelu kultury”.
Brzmi przerażająco znajomo, tylko „decydenci” inni. I trzeba przyznać rację autorowi, czytając zakończenie rozdziału „Seans nienawiści”. „Przeświadczony byłem, że ustrój totalitarny załamie się kiedyś, co umożliwi Polakom i Rosjanom głębsze zrozumienie wspólnie przeżytej historii, wyzwolenie się od gruzu przeszłości oraz wspólne wkraczanie w samowiedną dojrzałość. Po 50 latach muszę stwierdzić ze smutkiem, że droga do tego celu jest jeszcze bardzo długa”.

Profesor Walicki uważa, że w Polsce jest dziś modne wyprowadzanie ideologii rosyjskiego imperializmu z wizji Rosji (Moskwy) jako Trzeciego Rzymu, czyli prawowitego następcy cesarstwa rzymskiego i bizantyjskiego sformułowanej na początku XVI wieku przez pskowskiego mnicha Filoteusza. Mało kto jednak wie, że ta idea powstała już w wieku XV w Watykanie!
Z lektury książki „O Rosji inaczej” wynika jednak gorzka prawda o naszych obecnych relacjach wyrażona przez Michaiła Gorbaczowa: „Jeśli chodzi o stosunek do Rosji, w Polsce wszystko jest zniekształcone”.

“Sprawy Nauki”, 25.09.2019 r.

10% RABATU
Bądź zawsze dobrze poinformowany o nowych produktach oraz specjalnych promocjach tylko dla odbiorców Newslettera.

Zapisz się na nasz newsletter i odbierz powitalny prezent: -10% rabatu na pierwsze zamówienie książkowe.
Kod zniżkowy ważny będzie przez 7 dni.
Otrzymasz go tylko wtedy, gdy zapiszesz się przez ten formularz!
    ZAPISZ SIĘ
    Wyrażam zgodę na wykorzystywanie przez Fundację Oratio Recta powyższych danych do wysyłki newsletterów zawierających informacje o nowych numerach czasopisma, książkach wydanych przez fundację oraz o innych prowadzonych przez nas działaniach.